Genel olarak hastanenin ve doktorunuzun tedaviniz ( özellikle ameliyatlar öncesinde ) sırasında olası risklere karşı sizi bilgilendirdiğini ve bunları kabul ettiğinizi onaylayan ve ilgili yetkileri (doktor, hemşire, hastane v.b)   bu konularda yasal olarak koruma altına alan bir form diyebiliriz.

Genelde bunlar hastaya veya yakınana ayak üstü imzalatılıyor ve genellikle okunmuyor bile. Bu form bildiğim kadarıyla yasal olarak zorunlu.  ,Bu formu imzalamayı kabul etmezseniz acil durumlar dışında size tedavi uygulanmayacak veya ameliyat olamayacaksınız.

denk geldiğim bu formlardan bir tanesinde

“Hastaneden ayrılmadan hangi ilaçları kullanacağınız, ne zaman kontrole geleceğiniz ve dikişlerinizi ne zaman aldıracağınız  size söylenecektir. Eğer bu size söylenmezse lütfen doktorlarınızı uyarınız.”

ifadesi yer alıyor. ameliyat öncesi bunu kabul ediyorsunuz. Eve gönderilirken size eksik bilgi veriliyor olsa bile siz bunu sorgulamadığınız için sorumlu oluyorsunuz.. yani hastaneyi ve sağlık çalışanını olası tüm durumlara karşı koruma altına alıyor ve bir çok konuda hastayı sorumlu tutuyor. Bazı formlar oldukça genişletilmiş durumda ve doktor hataları v.b. durumlar olası riskmiş gibi gösterileceği dikkatimi çekti. en azından formlarda yazılanlardan benim anladığım.

size sözlü olarak belirtilmemiş bir çok şey bu formlarda yazıyor olacaktır. bu nedenle bunları kesinlikle okumalısınız. hastalığınız / ameliyatınız hakkında bilmediğiniz bir kaç şey öğrenebilirsiniz.

Bir cerrahi derneğin bilgilendirme amaçlı paylaştığı notlar aşağıdaki şekilde. Bu açıklamaları okuyunca doktorlar tarafından olayın bakış açısını daha iyi anlıyorsunuz.

AYDINLATILMIŞ ONAM FORMU İÇİN BİLİNMESİ GEREKEN ÖNEMLİ NOKTALAR
1. Aydınlatılmış onam formunun doldurulması hukuki olarak zorunludur. Ancak hastadan aydınlatılmış onam alınması hukuki olarak cerrahı koruyamayabilir. Alınmaması ise mutlak suç teşkil eder.
2. Aydınlatılmış onam belgesinin okunduğu ve hasta tarafından anlaşıldığı ispatı hekime aittir. Bu yüzden onam formu hastaya okunmalı, okuması için kendisine verilmeli yatış ya da ameliyat günü geri getirmesi söylenmeli, getirdiği zaman anlaşılmayan bir nokta olup olmadığı sorgulanmalıdır.
3. İspat için hasta her sayfayı imzalamalı ve onam formunun altındaki noktalı yere hastanın kendi el yazısı ile (okuma yazma bilmiyorsa 1. Derece yakınını yazacak) “œAYDINLATILMIŞ ONAM FORMUNU OKUDUM. ANLADIM, BİZE OKUNDU ANLATILDI. DOKTORUMA ANLAMADIKLARIMI SORDU, CEVAPLADI, ANLADIM. TÜM RİSK VE KOMPLİKASYONLARI BİLEREK ÖNERİLEN TIBBİ İŞLEMİN YAPILMASINA KENDİ ÖZGÜR İRADEMLE KARAR VE ONAY VERİYORUM. BU MÜDAHALEYİ KABUL ETMEME YA DA İSTEDİĞİM ZAMAN VAZGEÇME HAKKIMIN OLDUĞUNU BİLİYORUM.” yazıp imzalanması sağlanmalıdır. Mutlaka ikinci bir yakınına da imzalamalıdır.
4. Aydınlatılmış onamların mutlaka acil durumlar hariç işlemden en geç 24 saat önce alınması gerekmektedir. Onamlarda tarih ve saat bilgisi mutlaka olmalıdır.
5. Aydınlatılmış onamların matbuu olmaması, kişiye özel düzenlenmesi gerekmektedir.
6. Onam belgelerinin tüm imzaları tamamlandıktan sonra bir nüshası hasta/hasta yakınlarına imza karşılığında verilmelidir.
7. Aydınlatılmış onamların saklanması, korunması hekimin sorumluluğundadır. Bu yüzden klinikte buna göre bir düzen kurulması sağlanmalıdır.
8. Aydınlatılmış onamların temel iskeletini bozmadan kendi tecrübe ve kliniğin iş akışına uygun olarak ekleme ve çıkarma yapabilirsiniz.
9. “œSöz uçar, yazı kalır”, “œYazılmayan her şey yapılmamış sayılır”, bu yüzden yapılan her şeyin kayıt altına alınması gereklidir.
10. Ameliyat mümkünse resim üzerinden çizerek anlatılmalıdır. Olumlu ya da olumsuz her şey hastayı korkutmadan anlatılmalıdır. Unutulmamalıdır ki hasta ve hasta yakını ile kurulan iyi bir diyalog sonraki olumsuz olayların gelişmesini büyük ölçüde azaltmaktadır